19 DK A 3
Démokédés (zachoval Hérodotos ve spisu Historiae, III, 134)[Přepnout na jednoduché zobrazení]
῾Ως δὲ ἄρα μιν μετὰ ταῦτα ἰώμενος ὑγιέα ἀπέδεξε, ἐνθαῦτα δὴ διδαχθεῖσα ὑπὸ τοῦ Δημοκήδεος ἡ ῎Ατοσσα προσέφερε ἐν τῇ κοίτῃ Δαρείῳ λόγον τοιόνδε·
„῏Ω βασιλεῦ, ἔχων δύναμιν τοσαύτην κάτησαι, οὔτε τι ἔθνος προσκτώμενος οὔτε δύναμιν Πέρσῃσι. Οἰκὸς δέ ἐστι ἄνδρα καὶ νέον καὶ χρημάτων μεγάλων δεσπότην φαίνεσθαί τι ἀποδεικνύμενον, ἵνα καὶ Πέρσαι ἐκμάθωσι ὅτι ὑπ' ἀνδρὸς ἄρχονται. 'Eπ' ἀμφότερα δέ τοι φέρει ταῦτα ποιέειν, καὶ ἵνα σφέων Πέρσαι ἐπίστωνται ἄνδρα εἶναι τὸν προεστεῶτα καὶ ἵνα τρίβωνται πολέμῳ μηδὲ σχολὴν ἄγοντες ἐπιβουλεύωσί τοι.
Νῦν γὰρ ἄν τι καὶ ἀποδέξαιο ἔργον, ἕως νέος εἶς ἡλικίην· αὐξομένῳ γὰρ τῷ σώματι συναύξονται καὶ αἱ φρένες, γηράσκοντι δὲ υγγηράσκουσι καὶ ἐς τὰ πρήγματα πάντα ἀπαμβλύνονται.“
῾Η μὲν δὴ ταῦτα ἐκ διδαχῆς ἔλεγε· ὁ δ' ἀμείβετο τοῖσδε.
„῏Ω γύναι, πάντα ὅσα περ αὐτὸς ἐπινοέω ποιήσειν εἴρηκας. ᾿Εγὼ γὰρ βεβούλευμαι ζεύξας γέφυραν ἐκ τῆσδε τῆς ἠπείρου ἐς τὴν ἑτέρην ἤπειρον ἐπὶ Σκύθας στρατεύεσθαι. Καὶ ταῦτα ὀλίγου χρόνου ἔσται τελεόμενα.“
Λέγει ῎Ατοσσα τάδε· „῞Ορα νυν, ἐπὶ Σκύθας μὲν τὴν πρώτην ἰέναι ἔασον· οὗτοι γάρ, ἐπεὰν σὺ βούλῃ, ἔσονταί τοι. Σὺ δέ μοι ἐπὶ τὴν ῾Ελλάδα στρατεύεσθαι· ἐπιθυμέω γὰρ λόγῳ πυνθανομένη Λακαίνας τέ μοι γενέσθαι θεραπαίνας καὶ ᾿Αργείας καὶ ᾿Αττικὰς καὶ Κορινθίας. ῎Εχεις δὲ ἄνδρα ἐπιτηδεότατον ἀνδρῶν πάντων δέξαι τε ἕκαστα τῆς ῾Ελλάδος καὶ κατηγήσασθαι, τοῦτον ὅς σεο τὸν πόδα ἐξιήσατο.“
Když ji potom vyléčil, pravila Atossa, jak byla od Démokéda poučena, Dáreiovi v lůžku toto:
”Králi, máš tak velikou moc a sedíš doma, aniž si podrobuješ nějaký další národ nebo rozmnožuješ perskou moc. Sluší se, aby muž mladý, který vládne velikými prostředky, něco dokázal...
Velký čin můžeš vykonat, dokud jsi mlád; s růstem těla roste i duch (frenes) a se stárnoucím tělem stárne a slábne jeho schopnost k velkým činům.”
To mu řekla podle Démokédova návodu...
...
”Budiž”, pravila Atossa, ”vyprav se nejprve proti Skythům, dostaneš je, jakmile jen budeš chtít. Ale pak se vyprav proti Řecku. Toužím po služebnících z Lakónie, Argu, Attiky i Korinta, neboť jsem o nich slyšela. Máš přece člověka ze všech nejvhodnějšího k tomu, aby ti v Řecku ukázal kdejakou věc a dovedl tě tam; je to ten, který ti nohu vyléčil.”
př. J. Šonka